Zarrab Hikâyesi ve Açık İktisadi Sonuçları: İKTİSADİ ANALİZ… namı diğer Ekonomi Politik…
ARKADAŞLAR, Zarrab hikâyesinin açıklaması nettir aslında:
- Zarrab, elbette üst resmi makamlarda bulunan pek çok “yetkili ve etkili” şahsa açık rüşvet verdi, bunu inkâr etmenin hiç bir aklı başında yolu yok,
- Aynı şekilde, o dönemde Zencani’de İrsan üst-yönetiminde pek çok etkili ve yetkili kimseye rüşvet verdi,
- Bugün Zencani yargılanıyor ve yargılama pek sarih değil, yani üstü örtülü yargılanıyor. Çünkü İran’ın petrol ihracından gelen paranın önemli bir kısmı buhar olup uçmuştur.
- Zencani, petrol parasının uluslararası geçerliliği olan döviz olarak İran’a taşınmasında kritik bir isimdir, ancak böylesi durumlarda uluslararası kurumlar kendi komisyonlarını alırlar, bu kadar yüksek düzeyde meblağlar yerel mafya ağlarıyla dönüştürülemez ve resmiyet kazanamaz,
- Buna rağmen İran Zencani’yi yargıladı ve idama mahkum etti, yargı süreci henüz sonlanmadı,kısaca infaz henüz yapılmadı,
- Zencani’nin yargılanmasının sonuçları nereye kadar uzanacak bilmiyoruz, ama işin içinde İran’da dönemin yetkili makamları dahil edilmezse, ya da dahil edilseler bile, bunlara basına yansımazsa yargılama göstermeliktir, cezalandırma da sembolik kalır.
- Buna karşın Zarrab konusunda Türkiye bu kadarını bile yapamadı, açıkça rüşvet anlamına gelen komisyonları alan yetkilileri deşifre etmedi, hatta en kirli biçimde alanların yargılanmasına da izin vermedi, onlara dava açan savcıların üzerine gidildi,
- Ancak Zarrab olayı örtbas edilemeyecek denli açığa çıkmıştı, üstelik olayın açık hali yalnız Türkiye’de değil, uluslararası kamuoyu tarafından da biliniyordu,
- Zarrab İran’ın eli serbestleşince, uluslararası yaptırımlar kalkınca, eski ağının biricik gelir kaynağı kuruyunca, kendi işlerini örtbas etmek için bile hala çok yüksek miktarlarda harcama yapmalıydı ve dahası yapsa bile kendi koşullarıyla can güvenliğini sağlaması imkansıza yakındı,
- Türkiye’ye Zarrab merkezli İran petrollerinden gelen kayıt-dışı paranın iç piyasaya dolaşıma girmesinin çok önemli sonuçları olmuştur,
- Bunun makro-iktisat içinde de net görüntüleri vardır, yani Türkiye’nin ulusal düzeyde milli hasılasına sonuçları olacak denli büyük bir ekonomik sonuçları olacak parayı çeviriyordu Zarrab,
- Özellikle iki yasaya bakınca, bizzat Hükümet tarafından Zarrab için çıkartılmış olduklarını görüyoruz, çok tuhaf ama Zarrab için Türkiye’de yasa çıkartılmıştır;
- a) Nereden buldun kanununun askıya alınması ve dışarıdan içeriye para sokulmasının hem yasal engellerinin gevşetilmesi ve hem de kontrollerin kaldırılması,
- b) özel olarak altın, genel olarak ise mücevheratın vergi kapsamı dışında tutulması,
- Bu açıdan bakılınca, yasadışı ülkeye sokulsa bile, bu işler altın dolaşımı ile yapıldığı için, normalde ciddi vergiler verilmesi gerekiyordu. Altının vergi dışı tutulması ile Hazinenin alması gereken miktarın büyük bölümü AKP üst düzey insanlarının arpalığına dönüştürüldü ve bu anlamda en kirli işleri yapanlara hem sus payı verilmiş oldu hem de kirli işleri büyük bir azimle yaptılar,
14. Ancak işler çok kirliydi ve kir en tepeye kadar çıkıyordu, bunun için yasa çıkarıldığına göre, işin içinde Hükümetin ve hatta Parlamentonun olması ve hatta yasanın onaylanması sürecinde başka kesimlerinde yer alması gibi çok vahim yerler… -
Sistemik olarak alınan çok yüksek miktarlardaki komisyon, özellikle Türkiye’nin yüksek miktarlarda seyreden cari açığının kapanmasında kritik oldu, böylelikle hem enflasyon hem de devaülasyon iktisadi süreçlerin dışında ve onlardan bağımsızlaşarak çok daha düşük düzeyde seyretti,
16. Normalde büyük bir döviz darboğazı yaşaması gereken Türkiye 2008 krizinden minimum düzeyde etkilenmiştir, iki nedeni var bunun, - yüksek miktarda komisyon parasının ülkeye girmesi, böylelikle devaülasyonun frenlenmesi,
b) Konut spekülasyonunun yaşanması ve çok yüksek miktarlarda yabancılara konut satışından gelen para ile piyasanın rahatlatılması ve Yurtiçi Milli Hasıla içinde üretimden gelen miktarın düşmesi -çünkü reel sektör krizi derinden yaşadı-, spekülasyon ve rant gelirlerinin inanılmaz artışı, - Bu iki durum Türkiye’de halkın 2008 krizini nispeten daha sınırlı yaşamasına neden oldu,
gevşek para politikası her iki durumdan kaynaklı Türkiye’ye döviz girişinde çok etkili oldu, bilinçli biçimde yapıldı ve kirli para dolaşımında Avrupa’da açık ara birinci olduk,
18. Bugün siyasi iktidarın önleyemediği ve uluslar arası gelişmelerle şekillenen bu iki kaynakta yaşanan daralmadan sonra yeni bir yoğun stagflasyon etkisi altındadır, yani hem durgunluk hem de enflasyonun eşanlı görülmesi durumu… - Zarrab Davasının nereye kadar gideceğini bilmiyoruz, ama şurası net: Zarrab özellikle can güvenliği ve şaşıracaksınız, ama en azından servetinin kayda değer bir kısmını korumak için ABD’ye teslim olmaya gitti ve şimdi ABD için bir koz haline geldi,
- Konut Piyasasındaki bir sarsıntıyı, Türkiye konut sektörünün piyasa içindeki yerinden çok daha şiddetli biçimde hissedebilir,
Aynı şekilde, Türkiye için şu anda en önemli nakit döviz giriş kaynağı olarak Sünni Kesimden gelen dövizin Türkiye’de konuta akması gibi duruyor ve net olarak ranttan dolayı konut fiyatlarının aşırı şişmesi nedeniyle, Türkiye ekonomisine ciddi bir rahatlatma sağlıyor,
- AKP’de kimlerin bu sistemin tıkanmasından döküleceği, şüphesiz merak uyandırıcı, ama daha önemlisi, Zarrab olayı, Türkiye’de siyasi iktidarın etkin biçimde kullandığı en büyük arpalıklarından birini İran’a uygulanan ambargonun kaldırılması ile kaybetmiş bulunuyor…
Memleket için hayırlı olsun,
Sürpriz: Türkiye’de enflasyon konusundaki tahminler tutmamaya devam edecek, giderek enflasyon yeniden yükselişe geçecek gibi görünüyor: İspatı mı? En büyük ithalat kalemlerinden biri olan petrolün, fiyatlarındaki büyük gerilemeye rağmen Türkiye’de enflasyon düşmüyor ve aksine tahminlerden yukarı seyrediyorsa, yarınlarda tahminler yükseltilir, sonuçlar yine tahminlerden daha yüksek çıkar… Bir Türkiye klasiği…
