68 gençlik hareketinin 50. Yılında yeniden gündemleştiği artıları, eksileri ve yaşananların tekrardan tartışılırken 50. Yılında Fransa da yaşanan grevler ve direnişler yeni bir 68’mi heycanını ve tartışmaları da canlandırmıştır.
Mao Çin de kültür devriminin kıvılcımın gençlerle yakarken bu kıvılcımın bir alev olup olmayacağın biliyormuydu. Ancak Mao’nun gençlik içinde başlatığı hareket dünyada gençliğin cüretlenmesini yaratmış ve genç kitleler okullarda, fabrikalarda, sokkalarda her yerde direnişin öncülüğünü üstlenmiştir. Mao’nun burjuva karargahları bombalayın çağrısı tüm dünyada yankı bulmuş ve gençlik ikinci dünya savaşı sonrası soğuk savaş ve 1950 lilerin sağcı, katı politiklariyla beraber Vietnem savaşı, Cezayir savaşı ve bir çok sömürge ülkelerdeki başkaldırları ile Küba devrimi buluşunca o kızıl şafaklar tekrar görünür olmuştur.
Ve gençlik 2. paylaşım savaşı sonrası yeni dünya düzenine isyan bayrağını açmış ve dünyanın bir çok yerinde direnişler, işgaller, grevler ve boykotlarla gençliğin eylemciliği, işçi grevleriyle buluşmuş ve egemenlere en büyük korkusunu yaşatmıştır.
Dünya’da bunlar yaşanırken tartışmaları daha çok Paris ve Türkiye üzerinde alsakda bu yazıda İsviçre’nin 68 hareketini aynı zamanda incelemek istedim.
Yaşadığımız ve mücadele ettiğimiz toprakların mücadele tarihini öğrenmek ve incelemek bizlerin aynı zamanda görevlerindendir.
68 hareketi Avrupayı sarmış, İsviçre’nin sınır ülkeleri olan Fransa, Almanya ve İtalya’da bu hareketlik en güçlü halini alırken bu hareketliğe İsviçre gençligide bu ülkeler kadar olmasa da yine tepkisiz kalmamış ve İsviçre’nin bir çok şehirinde gençlik sokkalarda hak alma mücadelesine girmiştir.
İsviçre’de 68 hareketi şu gündemler üzerinde gelişmiştir.
- 1950 yılların katı, baskıcı ve kıtlık dönemlerin yaratığı baskıcılık topluma ve aile yapısına karşı daha özgürlükçü taleplerle örgütleniyor
- Dünya daki üniversteler de gelişen hareketlik ve talepler İsviçre’deki öğrencilerinde etkilemisive öğrenciler daha demokratik üniversteler ve eğitim programlarında söz hakkı taleplerini dile getirmiştir. Özellikle Cenevre üniversite yönetiminin öğrenci harçları artış ve burslardaki azatılması kararı sonrası üniversite hareketlikler yaşanmış zaman zaman polisle çatışmalar olurken, üniversitelerde yoğun işgaller yaşanıyordu. Firbourg üniversitesinde öğrenciler vergiler ve daha fazla söz hakkı için üniversitede kitlesel eylemlikler yapılmıştır.
- Diğer bir gündem ise gençliğin ve 68 hareketine kıvılcım yaratan nedenlerden biride savaş karşıtı eylemlilikler oluşturmuştur. Bu İsviçre gençliğin de ana gündemi olmuş ve ABD nin Vietnam işgali defalarca protesto edilmiş ve Vietnam savaşında sorumlu bir generalin İsviçre ziyareti sırasında büyük gösteriler yaşanmıştır. Yine gençlik İsviçre’nin Cezayir savaşı, Vietnam savaşı ve Çekoslavakya işgaline karşı tavır almış ve yapılan eylemliklerle 68 harkeketi yılların en kitlesel eylemlikleri yaşanmıştır.
Bu eylemliklerin beraberinde İsviçre de toplumun İsviçre ordusuna bağlılık ve önemi yoğun yaşaşan bir toplumda gençlik vicdanı ret ve anti militarist çıkışda savaş karşıtı eylemlerinde yükseltmişlerdir. Özelikli mili savunma gününde Cenvre de örgütlü olan öğrenci gençlik büyük bir protesto örgütlemiş ve Cenevre’de büyük çatışmalar yaşanmış sağcı öğrenciler ve ordu birlik olup, solcu öğrencilere saldırmış yüzlerce yaralı ve göz altılar yaşanmıştır.
- Gençliğin bir diğer talebisi ise alternatif yaşam, özgür sanat, kolektifi yaşam alanları taleperiyle bir çok eylemler örgütlemiş ve İsviçre 68 hareketine iz bırakan Zürih’teki Globus önündeki işgal eylemi ve akşamda bir rock konresinde polisle yaşanan çatışmalar İsviçre 68 hareketin izleri arasındadır.
İsvire’de 68 hareketi bu başlıklar altında toplanan gündemler üzerinde yükselmiş fakat Paris, Berlin, Roma daki yada dünyanın diğer bir çok şehrindeki hareketlilik boyutunda yaşanmamış olsada, gençlik hak özgürlük ve yönetimde daha çok bulunma talepleriyle sokakları zorlamıştır.
Dünya 68 hareketi için belki küçük bir hareketlik olsada İsviçre’de 1968 le 1970 ler arası yaşanan olaylarda İsviçre toplumu politikleşmiş ve hak alma mücadelesi konusunda örgütlü mücadele ve sokak eylemlilikler ciddi bir güç olarak görmüştür. Sadece sol hareket için değil İsviçre sağ için de mücadele alanı olarak göründü.
Yine İsviçre gelişen 68 hareketi sonrası bir çok reformun hızlanmasına neden olmuş ve halkın örgütlü mücadeleye bakışını değiştirmiştir. Yine kadınlar seçme ve seçilme hakkı da 68 hareketinin yaratığı enerjiyle hızlanmıştır.
İsviçre’de 68 hareketi aynı zamanda İsviçre 1980 deki mücadelesinin sıçramasının temelerini oluşturmuştur.
Aynı zamanda İsviçre de gençlik bir kısmı alternatif bir dünya ve hippi tarzı yaşam da kendini bulurken bir kısım gençlik ise İtalya ve Alman Marksist örgütler de ilegal ve silahlı mücadele içinde örgütlendiği de görülmüştür. Sendikalarda örgütlenme artmış, yeni oluşumlara gidilmiş ve İsviçre içinde örgütlü mücadelede önemli atılımlar gerçekleşmiştir.
68 hareketi bir çok ülkede farklı talepler ve sonuçlarla bitsede daha sonraki gelecek için daha güçlü atılımların temelerini oluşturmuştur.
İSVİÇRE PARTİZAN OKURU
